Prof. Ryszard Legutko złożył interpelację skierowaną do Komisji Europejskiej w sprawie nowelizacji ustawy o oświacie i pogorszeniu sytuacji polskich szkół na Litwie. Odpowiedzi udzieliła komisarz Androullę Vassiliou. Poniżej treść interpelacji oraz odpowiedzi (proszę kliknąć w tytuł aktualności).
Treść interpelacji
Na Litwie przyjęto nowelizację ustawy oświatowej, która znacznie ograniczy prawo polskiej mniejszości narodowej do nauki w języku polskim. Ustawa wejdzie w życie 1 lipca br.
Wprowadzona nowelizacja skutkować będzie ograniczeniem przedmiotów szkolnych wykładanych w języku polskim, a także spowoduje likwidację polskich szkół, w przypadku gdy te nie spełnią wymogu określonej liczby uczniów w szkole.
Kroki podjęte przez litewskie władze naruszają zawarty w 1994 r. Traktat między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Litewską o przyjaznych stosunkach i dobrosąsiedzkiej współpracy. W szczególności zagrożony jest art. 13 Traktatu, w którym jest mowa o „swobodnym rozwijaniu i zachowaniu tożsamości narodowej, kulturowej, językowej i religijnej bez dyskryminacji i z zachowaniem równości wobec prawa”. Przyjęta nowelizacja ustawy oświatowej pozostaje również w rażącej sprzeczności z prawem Unii Europejskiej oraz m.in. z Konwencją Ramową Rady Europy o ochronie mniejszości narodowych.
Zwracam się z zapytaniem do Komisji:
1. Czy Komisja ma zamiar odnieść się do sytuacji, w której ma miejsce dyskryminacja mniejszości narodowej państwa członkowskiego UE w innym państwie również należącym do UE?
2. Czy Komisja uważa, że wprowadzone zmiany przepisów w omawianej ustawie wciąż spełniać będą zasady niedyskryminacji i równości wobec prawa?
Odpowiedź na interpelację udzielona przez komisarz Androullę Vassiliou
Komisja jest świadoma zmian wprowadzonych w przepisach prawa litewskiego odnośnie do edukacji mniejszości narodowych, włącznie z jej aspektami lingwistycznymi. Kwestia regulacji prawnych dotyczących posługiwania się językami regionalnymi, językami mniejszości lub językami wykładowymi w szkołach, nie wchodzi w zakres kompetencji UE, gdyż leży w wyłącznej gestii państw członkowskich.
Komisja jest jednak zdania, że każdy język używany w Europie, urzędowy czy też mniejszości, stanowi integralną część naszego wspólnego dziedzictwa europejskiego. Wielu obywateli UE z łatwością posługuje się zarówno językiem mniejszości, jak i językiem narodowym; wielojęzyczni obywatele są przy tym na wagę złota, gdyż stanowią istny pomost na drodze porozumienia międzykulturowego.
Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej podtrzymuje zasadę równości wobec prawa oraz zakazuje dyskryminacji na podstawie przynależności do jakiejkolwiek mniejszości narodowej. Jednakże, zgodnie z jej art. 51 ust. 1, postanowienia zawarte w Karcie obowiązują państwa członkowskie jedynie kiedy wdrażają one prawo unijne.
Komisja pragnie jednocześnie przypomnieć, iż konwencja ramowa o ochronie mniejszości narodowych oraz europejska karta języków regionalnych lub mniejszościowych są instrumentami prawnymi Rady Europy, a co za tym idzie – nie są częścią prawa unijnego.
