Posłowie do Parlamentu Europejskiego prof. Ryszard Legutko, Jadwiga Wiśniewska, Zbigniew Kuźmiuk, Karol Karski oraz Ryszard Czarnecki złożyli interpelację skierowaną do Komisji Europejskiej, dotyczącą wyroku niemieckiego sądu w sprawie “polskich obozów śmierci”. Interpelacji w imieniu Komisji Europejskiej udzieliła komisarz Věra Jourova.
Treść zapytania :
19 lipca 2018 roku Federalny Trybunał Sprawiedliwości w Niemczech orzekł, że telewizja ZDF nie musi przepraszać byłego więźnia niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Auschwitz, 96-letniego Karola Tendery, za użycie sformułowania „polskie obozy zagłady”.
Tym samym, wykorzystując art. 45 w związku z art. 34 rozporządzenia Bruksela I (1215/2012), Trybunał anulował wykonalność wyroków polskiego Sądu Apelacyjnego w Krakowie oraz niemieckiego Wyższego Sądu Krajowego w Koblencji uznając, że wyrok polskiego sądu nie może być egzekwowany na terenie Niemiec, gdyż jest „oczywiście sprzeczny” z niemieckim porządkiem publicznym, ponieważ narusza zasadę wolności słowa, gwarantowaną przez niemiecką konstytucję.
Istnienie niemieckich nazistowskich obozów zagłady na terytorium Polski jest niepodważalnym faktem historycznym. W związku z tym pytamy Komisję Europejską:
1) Czy użycie przez niemiecki Trybunał specjalnej klauzuli (art.45) wymagającej „oczywistej sprzeczności” z porządkiem publicznym danego państwa w celu zakłamywania historii jest w tym wypadku dopuszczalne i nie stanowi poprzez taką wykładnię nieakceptowalnego nadużycia prawa?
2) W tym wypadku niemiecki sąd stawia konstytucyjną zasadę wolności słowa ponad niezaprzeczalnymi faktami historycznymi. Czy używanie w mediach nieprawdziwych określeń, takich jak „polskie obozy zagłady”, może być uznane za uzasadnione dla ochrony niemieckiego porządku publicznego?
Odpowiedź Komisji Europejskiej :
Rozporządzenie nr 1215/2012[1] stanowi, że uznania i wykonania orzeczenia można odmówić, jeżeli jego uznanie i wykonanie byłoby oczywiście sprzeczne z porządkiem publicznym wezwanego państwa członkowskiego. Jak stwierdziła Komisja w odpowiedzi na pytanie pisemne E-000998/2019, zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości[2] powoływanie się na porządek publiczny jest dopuszczalne jedynie w przypadku, gdy uznanie lub wykonanie orzeczenia wydanego w innym państwie członkowskim naruszałoby w sposób niedopuszczalny porządek prawny państwa wezwanego, ponieważ naruszałoby jedną z zasad podstawowych. Do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (w szczególności na podstawie wniosków o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym wnoszonych przez sądy krajowe) należy ocena granic, w ramach których sądy państwa członkowskiego mogą powoływać się na tę klauzulę w celu odmowy uznania orzeczenia sądu z innego państwa członkowskiego na mocy rozporządzenia nr 1215/2012.
[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. L 351 z 20.12.2012, s. 1).
[2] Np. sprawa C-302/13 i orzecznictwo w niej przywołane.